Niestety współczesny świat i pęd życia znacząco wpływa na jakość i długość snu. Nadgodziny, praca zmianowa, presja na osiąganie wyników często wiąże się z poświęceniem czasu przeznaczonego na odpoczynek. Ponadto smartfony, laptopy i telewizory, otaczające nas każdego dnia, emitują niebieskie światło, które może zakłócać produkcję melatoniny – hormonu odpowiedzialnego za sen.
Układ odpornościowy
Sen ma ogromne znaczenie dla układu odpornościowego, który chroni nas przed chorobami. Kiedy śpimy, nasz organizm ma czas na regenerację i wytwarzanie ważnych substancji, które pomagają zwalczać infekcje i stany zapalne. Jeśli nie śpimy wystarczająco długo jesteśmy bardziej podatni na choroby.
Regeneracja mięśni
Sen jest niezbędny dla regeneracji mięśni po wysiłku fizycznym. Podczas snu, zwłaszcza w fazie głębokiej (REM), organizm intensywnie naprawia uszkodzone włókna mięśniowe. Hormon wzrostu, który odgrywa kluczową rolę w procesie regeneracji, jest produkowany głównie w nocy. Niedobór snu może hamować te procesy, co prowadzi do dłuższego czasu regeneracji, zwiększonego ryzyka kontuzji oraz obniżenia wydolności fizycznej.
Pamięć i uczenie się
Podczas snu mózg sortuje oraz utrwala informacje, które zdobył w ciągu dnia. Brak snu zakłóca ten proces, co może prowadzić do problemów z koncentracją, zaburzeń pamięci oraz trudności w przyswajaniu nowych informacji. Osoby, które nie śpią odpowiednio długo, mają większe problemy z wykonywaniem zadań wymagających skupienia i analizy. Z czasem wykonywanie nawet prostych czynności, wymagających zaangażowania umysłowego, staje się trudne i mozolne. Zazwyczaj jesteśmy wtedy jeszcze bardziej sfrustrowani oraz rozdrażnieni, co tylko napędza powyższą spiralę.
Zdrowie psychiczne
Niedobór snu może prowadzić do wielu zaburzeń nastroju np. depresja i lęk. Osoby cierpiące długotrwale na bezsenność są bardziej narażone na rozwój przeróżnych zaburzeń psychicznych. Niejednokrotnie pojawiają się halucynacje. Co więcej, brak snu wpływa na obszary mózgu odpowiedzialne za podejmowanie decyzji i kontrolowanie impulsów, co może prowadzić do ryzykownych zachowań i problemów w codziennym funkcjonowaniu. Między innymi spada refleks, który jest kluczowy np. podczas jazdy samochodem. Człowiek cierpiący na bezsenność bardzo często jest rozdrażniony i łatwo wpada w złość. Może to być źródłem konfliktów z rodziną i bliskimi, dlatego problem ten nie dotyczy tylko jednostki, a odbija się na najbliższym otoczeniu.
Co możesz zrobić, aby wpłynąć na ilość i jakość snu?
- Staraj się chodzić spać i wstawać o tej samej porze każdego dnia, nawet w weekendy. Regularny rytm snu pomaga ciału lepiej regulować wewnętrzny zegar biologiczny.
- Zawsze upewnij się, że sypialnia jest cicha, ciemna i przewietrzona. Jeśli masz taką możliwość to zasłoń rolety zewnętrzne lub użyj opaski na oczy. Optymalna temperatura do spania to około 20 stopni, dlatego przed snem warto jest dokładnie wywietrzyć pokój.
Wygodny materac, poduszka i komfortowe łóżko to kolejne aspekty, nad którymi warto się zastanowić. - Kofeina (zawarta w kawie i herbacie) i alkohol mogą zakłócać sen. Staraj się unikać ich spożywania na kilka godzin przed snem.
- Niebieskie światło emitowane przez ekrany smartfonów i telewizorów może zaburzać produkcję melatoniny, hormonu odpowiedzialnego za sen. Staraj się unikać korzystania z
nich przynajmniej na godzinę przed snem. Zastąp je czytaniem ulubionej książki, ciepłą kąpielą, medytacją lub słuchaniem spokojnej muzyki. - Zrezygnuj ze spożywania ciężkich, tłustych posiłków tuż przed snem. Wybieraj lekkie, łatwostrawne dania na kolację. Dbaj również o zbilansowaną dietę w ciągu dnia, co wpłynie na ogólne samopoczucie i jakość snu.
Podsumowanie
Brak snu to nie tylko uczucie zmęczenia i rozdrażnienia. Długotrwały niedobór snu ma poważne konsekwencje dla naszego zdrowia, wpływając negatywnie nie tylko na ciało, ale także na psychikę. Z tego wynika jeden prosty wniosek: sen to fundament naszego zdrowia i dobrego samopoczucia. Aby cieszyć się pełnią życia i zachować zdrowie, musimy priorytetowo traktować odpowiednią ilość i jakość snu. Warto zadbać o sen już dziś, by zyskać zdrowie na przyszłość.
